Ertesi gün hapı, korunmasız cinsel ilişki sonrası istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla kullanılan acil bir doğum kontrol yöntemidir. Bu haplar, özellikle cinsel ilişki sonrası 72 saat içinde alındığında en yüksek etkinliğe sahiptir. Peki, ertesi gün hapı ne kadar etkili ve bu yöntemin başarı oranı nedir?
Ertesi Gün Hapının Etkinliği Nedir?
Ertesi gün haplarının etkinliği, kullanım süresi ve kişisel faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genellikle ertesi gün hapı, doğru şekilde kullanıldığında %85 ila %95 oranında etkilidir. Ancak bu etkinlik, hapın alınma zamanına göre değişir:
İlk 24 saatte alınırsa: En yüksek etkinlik sağlanır ve gebelik riski %1-2 oranına kadar düşebilir.
24-48 saat arasında alınırsa: Etkinliği biraz düşer ancak hâlâ %85-90 oranında etkilidir.
48-72 saat arasında alınırsa: Etkinliği azalır ve başarı oranı %80’e kadar inebilir.
Hangi Faktörler Etkinliği Etkiler?
Ertesi gün hapı’nın etkinliğini etkileyen bazı önemli faktörler vardır:
Zamanlama: Ne kadar erken alınırsa, o kadar etkili olur.
Vücut Kitle İndeksi (BMI): BMI değeri yüksek olan kişilerde ertesi gün hapı etkinliğini azaltabilir.
Ovulasyon Zamanı: Eğer ovulasyon (yumurtlama) gerçekleşmişse, ertesi gün hapı gebeliği önlemede daha az etkili olabilir.
Diğer İlaç Kullanımları: Bazı ilaçlar ertesi gün hapının etkinliğini azaltabilir. Özellikle belirli antibiyotikler veya epilepsi ilaçları alan kişilerin doktorlarına danışması önemlidir.
Ertesi Gün Hapı Nasıl Çalışır?
Ertesi gün hapı, gebeliği önlemek için birkaç farklı mekanizma ile çalışır:
Yumurtlamayı Geciktirir: Ertesi gün hapı, yumurtlamayı erteleyerek spermin yumurta ile buluşmasını engeller.
Döllenmiş Yumurta Tutunmasını Önler: Eğer yumurtlama gerçekleşmişse, döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını önleyebilir.
Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılmalıdır?
Ertesi gün hapı, düzenli bir doğum kontrol yöntemi değildir ve yalnızca acil durumlar için kullanılmalıdır. Korunmasız cinsel ilişki, doğum kontrol yönteminin başarısız olması veya cinsel saldırı gibi durumlarda tercih edilebilir. Ertesi gün hapı, istenmeyen gebelikleri önlemede etkili bir acil doğum kontrol yöntemidir. Ancak zamanında ve doğru şekilde kullanılması, etkinliğin en yüksek seviyede olmasını sağlar. Yine de, düzenli bir doğum kontrol yöntemi yerine geçmez ve yalnızca acil durumlarda kullanılmalıdır.
Referanslar
1- Dünya Sağlık Örgütü (WHO) – (Ertesi Gün Hapı Etki süresi) https://www.who.int2- Planlı Ebeveynlik (Planned Parenthood) – (Ertesi Gün Hapı Etki süresi) https://www.plannedparenthood.org
3- Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) – (Ertesi Gün Hapı Etki süresi) https://www.nih.gov
4- Mayo Kliniği (Mayo Clinic) – (Ertesi Gün Hapı Etki süresi) https://www.mayoclinic.org