Cinsellik Hormonları: İnsan Doğasının Yöneticileri:

İnsan cinselliği, hayatın en temel ve büyüleyici yönlerinden biridir. Bu doğal ve güçlü dürtü, karmaşık bir biyolojik mekanizma tarafından düzenlenir: cinsellik hormonları.

Cinsellik hormonları, vücudumuzun cinsel gelişimini, çoğalma yeteneğini ve cinsel davranışlarını yönlendiren belirli kimyasal bileşiklerdir. Bu hormonlar, insanların cinsellikle ilgili düşünme şekillerinden, fiziksel değişikliklere kadar bir dizi önemli işlevi yerine getirirler.

Cinsellik hormonları, erkek ve kadınların cinsel karakteristiklerini belirlerken, cinsel dürtüleri ve üreme yeteneklerini etkilerler. Bu nedenle, bu hormonlar insan yaşamının merkezinde yer alır ve hem fizyolojik hem de duygusal olarak büyük bir etkiye sahiptirler.

Kadın Cinsellik Hormonları:

Östrojen

Progesteron

FSH

LH

Erkek Cinsellik Hormonu:

Testosteron

1

Kadın Cinsellik Hormonları:

Ergenlik döneminde kızlarda östrojen ve progesteron hormonlarının üretimi artar. Bu hormonlar, kadın üreme organlarının gelişimini ve işlevini etkiler. Menstrual döngü, östrojen ve progesteronun düzenli bir şekilde salgılanması sonucu oluşur.

Östrojenler (Estrojenler)

Östrojenler, kadınlarda üreme sistemi ve ikincil cinsel karakteristiklerin gelişiminde kilit rol oynayan hormonlardır. Östrojenler, yumurtalıklar tarafından üretilir ve adet döngüsünün düzenlenmesi, vücut yağ dağılımı, meme gelişimi ve cilt kalitesi gibi bir dizi fiziksel ve duygusal değişikliği etkiler.

Kadın üreme sistemi ve vücut fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynayan bir cinsel hormondur. Östrojen hormonu, kadın vücudunda birçok önemli süreci düzenler ve cinsel sağlık ile üreme fonksiyonlarının sürdürülmesinde kritik bir rol oynar. Vücutta birçok farklı bölge ve süreç üzerinde etkili olan östrojen, aşağıdaki konuları etkiler.

Progesteron

Progesteron, östrojenlerle birlikte çalışarak adet döngüsünün düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Yumurtalıkların ikinci fazında (luteal faz) üretilir ve rahim iç tabakasının (endometrium) kalınlaşmasını ve gebelik durumunda kalınlaşan rahim içi tabakanın korunmasını sağlar.

FSH (Folikül Stimüle Edici Hormon):

FSH, hipofiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur ve yumurtalıkların folikül adı verilen içinde yumurta hücresi bulunan yapılarını uyararak  gelişmesini sağlarFSH, adet döngüsünün ilk yarısında östrojen üretimini teşvik eder.

LH (Luteinizan Hormon)

 LH, hipofiz bezinden salgılanır ve adet döngüsünün ikinci yarısında özellikle ovülasyon (yumurtlamadan sonra yumurtanın serbest bırakılması) sürecini düzenler. LH ayrıca corpus luteum adı verilen yapıların oluşumunu teşvik eder, bu yapılar progesteron üretiminden sorumludur.


1

Rahim iç tabakasının (endometrium) kalınlaşmasını sağlar. Menstrual döngünün foliküler fazında östrojen düzeyleri yükselir ve rahim iç tabakası hazırlanır. Bu kalınlaşma, döllenmiş yumurtanın yerleşmesi için uygun bir ortam sağlar.


Yumurtalıkların follikül denilen yapıları içindeki yumurta hücrelerini olgunlaşmasını sağlar. Olgunlaşmış yumurta, ovulasyon (yumurtlama) sırasında serbest bırakılır. Meme dokusunun gelişmesine katkıda bulunur. Puberte döneminde memelerin büyümesi östrojen etkisiyle gerçekleşir. Vücut kıllarının kalınlaşmasını ve büyümesini etkiler. Ancak, bu etki genellikle daha düşük düzeydedir ve erkeklerdeki testosteron daha belirgin bir etkiye sahiptir. Östrojen, kemik sağlığını etkileyerek kemik yoğunluğunu korur.


Menopoz sonrasında östrojen seviyelerindeki düşüş, kemik dansitesinde azalmaya ve osteoporoz riskinin artmasına neden olabilir. Ciltte nemliliği ve elastikiyeti artırabilir. Bu nedenle, östrojen düzeylerindeki değişimler cilt sağlığı ve görünümünü etkileyebilir. Hamilelik sırasında plasenta tarafından üretilen östrojen, fetüsün gelişimini destekler ve rahim iç tabakasının korunmasını sağlar. Serotonin adı verilen nörotransmiterin salgılanmasını artırabilir. Bu da genel bir duygusal iyilik hali oluşturabilir.

Progesteron:


Östrojen hormonu ile birlikte kadın üreme sisteminin düzenlenmesinde önemli rol oynayan bir cinsel hormondur. Menstrual döngü ve gebelik sürecinde progesteronun etkisi çok önemlidir. İşte progesteron hormonunun kadın bedeni üzerindeki etkileri:


Menstrual döngünün luteal fazında progesteron seviyeleri artar ve rahim iç tabakası (endometrium) kalınlaşarak salgı bezlerinden zengin hale gelir. Bu, döllenmiş yumurtanın rahim içine yerleşmesi için uygun bir ortam sağlar.


Progesteron, östrojen hormonuyla birlikte adet döngüsünü düzenler. Yumurtlamadan sonra salgılanan progesteron, rahim iç tabakasının hazırlanmasına ve rahmin döllenmiş yumurtayı kabul edebilmesine yardımcı olur.


Gebelik sırasında plasenta tarafından üretilen progesteron, rahim iç tabakasını korumaya yardımcı olur. Bu, gebelik sürecinin sağlıklı bir şekilde devam etmesini sağlar.

Progesteron, bazal vücut sıcaklığını artırabilir. Bu, yumurtlamayı takip eden dönemde görülebilir.

Progesteron, metabolizma hızını artırır. Bu, bazal metabolizma hızının yükselmesine yol açar.

Progesteron, meme bezlerinin gelişimini etkiler. Meme dokusundaki değişiklikler genellikle gebelik döneminde daha belirgin hale gelir.

Progesteron, düzeye bağlı olarak yumurtlamayı önler. Buna dayanarak çeşitli doğum kontrol ilaçları üretilmiştir.

Gebelik sırasında artan progesteron seviyeleri mide bulantısına neden olabilir. Bu durum, gebeliğin erken döneminde görülebilir.

Progesteron hormonu, östrojen hormonuyla birlikte kadın üreme sistemi ve döngülerinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Özellikle adet döngüsü, yumurtlama, gebelik ve gebelik belirtileri üzerinde etkilidir. Progesteronun seviyelerindeki değişiklikler, kadın üreme sağlığını ve doğurganlığını etkiler.

1

Erkek Cinsellik Hormonu: 

Testosteron: Ergenlik döneminde erkeklerde testosteron hormonu üretimi artar. Testosteron, erkek üreme organlarının gelişimini ve işlevini etkiler.

Bu hormon, testislerden salgılanır ve erkeklerin cinsel özelliklerini oluşturan faktörlerden biridir. Sesin kalınlaşması, yüz ve vücut kıllarının artması, kas gelişimi ve cinsel isteğin artması gibi fiziksel ve duygusal değişiklikler testosteron hormonunun etkisiyle gerçekleşir. Testosteron, androjenler olarak bilinen hormon grubunun bir üyesidir ve erkeklerde temel cinsel hormon olarak kabul edilir. Aynı zamanda kadınların vücudunda daha düşük seviyelerde bulunur. Testosteron, erkeklerde testislerde (kadınlarda ise küçük miktarlarda overlerde ve adrenal bezlerde) üretilir. Testosteron üretimi, hipofiz bezinden salgılanan LH (Luteinizan Hormon) tarafından düzenlenir.


Sperm Üretimi

Testosteron, spermatogenez adı verilen süreçte sperm hücrelerinin üretimini teşvik eder. Bu, erkeklerin üreme yeteneğinin anahtarıdır.

Cinsel Dürtü

Testosteron, cinsel dürtüyü artırır ve cinsel arzuyu etkiler. Bu hormon, cinsel aktiviteye olan ilgiyi ve enerjiyi artırabilir.

Kas Gelişimi, Kuvvet ve Kemik Sağlığı

Testosteron, kas gelişimini teşvik eder ve kas kütlesinin artmasına yardımcı olur. Bu nedenle, sporcular ve vücut geliştiriciler genellikle testosteronun performans artırıcı etkilerini kullanır. Testosteron, aynı zamanda kemik yoğunluğunun artmasına yardımcı olur. Bu, kemik hastalıkları, özellikle osteoporoz riskini azaltabilir.

Ruhsal Sağlık

Testosteronun psikolojik etkileri de vardır. Düşük testosteron seviyeleri, enerji düzeylerinde düşüş, depresyon ve düşük özsaygıya neden olabilir.

Dengesizlikler ve Sağlık Sorunları

Testosteron seviyelerinde dengesizlikler, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin, düşük testosteron seviyeleri cinsel işlev bozukluklarına, kas kaybına ve enerji eksikliğine neden olabilirken, yüksek testosteron seviyeleri aşırı saldırganlık ve olumsuz sağlık sonuçlarına yol açabilir. 

Testosteronun vücut üzerindeki etkileri karmaşık ve çok yönlüdür. Bu hormonun sağlıklı bir denge içinde tutulması, cinsel sağlık ve genel sağlık için önemlidir. Testosteron seviyeleriyle ilgili endişeleriniz varsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir

Yazan: Prof.Dr. Özlem Güneysel
Kaynaklar: Centers for Disease Control and Prevention https://www.cdc.gov/std/ Erişim 15.08.2023. World Health Organization https://www.who.int Erişim 15.08.2023. https://wikem.org Erişim 15.08.2023.
Bizi Sosyal Medyadan Takip Edin Kadın sağlığına ve ertesi gün korumasına dair güncel haberler için bizi takip edin.
exeltis İnsan refahı ve sağlığı; Arkanızdaki Güç...
instagram